Nasza gmina

Gmina Żyrzyn leży w północno-zachodniej części województwa lubelskiego na Wysoczyźnie Lubartowskiej, w bezpośrednim sąsiedztwie miasta Puławy, stanowiącym ośrodek obsługi ponad lokalnej dla całej gminy. Obszar północny gminy znajduje się w zasięgu miasta Ryki, które pełni funkcje uzupełniającą w ponad lokalnej obsłudze mieszkańców gminy Żyrzyn.

Obszar gminy przylega do południowego brzegu rzeki Wieprz w niedalekiej odległości od ujścia Wisły (odległość od Wisły wynosi około 5 km).

Gmina graniczy od północy z gminami: Ułęż i Baranów, od wschodu – z gminą Abramów, od południa – z gminami: Kurów i Końskowola, a od zachodu – z gminami Puławy i Ryki.

Powierzchnia gminy wynosi 128,7 km², a rozciągłość południkowa – 14 km, zaś równoleżnikowa – 15 km. Naturalne granice gminy stanowią: od północy – rzeka Wieprz; od południowego zachodu, południa i południowego wschodu – lasy, a od pozostałych stron – grunty orne. W części północnej, gmina ma charakter doliny (dolina Wieprza i jego dopływów), natomiast pozostałe części gminy stanowią wierzchowinę lekko pofałdowaną, nachyloną w kierunku zachodnim.

W strukturze użytkowania gruntów, dominują użytki rolne (7 290 ha), stanowiące 56,7 % powierzchni gminy. Największy areał zajmują grunty orne (5 566 ha – 43,9 % powierzchni gminy). Również bardzo wysoki jest udział lasów – 36,6 %, natomiast znacznie mniejszy trwałych użytków zielonych: 13,4 %. Na nieużytki rolnicze przypada 8,5 % powierzchni gminy.

Wieś gminna znajduje się w odległości 12 km od Puław, 17 km od miasta Ryki oraz 44 km od Lublina (miasta wojewódzkiego).

Pomimo odległości około 100 km od Warszawy – obszar gminy jest pod wpływem warszawskiego rynku pracy i działalności gospodarczej.

Przez teren gminy Żyrzyn przebiegają ważne trasy komunikacyjne o znaczeniu międzynarodowym:
– Warszawa -Żyrzyn – Lublin – Lwów
– Warszawa – Żyrzyn – Lublin – Chełm – Kijów
oraz trasy komunikacyjne o znaczeniu turystycznym:
– Warszawa – Żyrzyn – Kazimierz Dolny
– Warszawa – Żyrzyn – Nałęczów
– Warszawa – Żyrzyn – Kozłówka

Położenie gminy przy w/w trasach komunikacyjnych stwarza możliwości połączeń nie tylko krajowych, ale i międzynarodowych.
W skład gminy wchodzi 15 sołectw: Osiny, Wola Osińska, Kotliny, Zagrody, Żyrzyn, Bałtów, Borysów, Żerdź, Jaworów, Parafianka, Wilczanka, Cezaryn, Kośmin, Skrudki, Strzyżowice.

Gmina Żyrzyn położona jest przy drodze krajowej nr 17 Warszawa – Lublin – Zamość – granica państwa.

Zewnętrzne powiązania komunikacyjne gminy realizowane są poprzez drogę wojewódzką nr 823 Żyrzyn – Puławy oraz drogi powiatowe.

Droga krajowa nr 17 realizuje ważne powiązania z sąsiednim województwem mazowieckim, stolicą państwa oraz ośrodkiem wojewódzkim w Lublinie.

Droga wojewódzka nr 823 realizuje powiązania z ośrodkiem powiatowym w Puławach
Drogi powiatowe realizują powiązania z sąsiednimi gminami.

Gmina Żyrzyn jest terenem wyludniającym się. Od roku 1970 ludność gminy zmniejszyła się o około 220 osób. Najbardziej, bo aż o około 20 % zmniejszyła się liczba we wsiach: Jaworów i Cezaryn. We wsiach: Bałtów, Borysów i Parafianka ludność zmniejszała się od około 10 % do około 14 %.

Liczba mieszkańców na koniec 1999 roku wynosi 6723 osoby (kobiety – 3424, mężczyźni – 3299). Średnia gęstość zaludnienia wynosi 52 os/km².

Głównym czynnikiem obniżającym stan ludności jest przyrost naturalny wynoszący – 1,9 ‰.
Czynnikiem obniżającym stan ludności było także ujemne saldo migracji stałych, które w roku 1997 wyniosło 22 osoby.

Na terenie gminy funkcjonują trzy kościoły parafialne wyznania rzymsko-katolickiego w miejscowościach: Żyrzyn, Osiny oraz Parafianka i jedna kaplica tegoż wyznania w Woli Osińskiej.

Do kościoła w Żyrzynie uczęszczają wierni z miejscowości: Żyrzyn, Zagrody, Kotliny, Żerdź, Borysów, Bałtów, oraz Pogonów z gminy Baranów, do kościoła w Parafiance wierni z Parafianki, Skrudek, Wilczanki, Kośmina, Cezaryna, Strzyżowic, Jaworowa, do kościoła w Osinach wierni z Osin oraz Wronowa i Tłoczni z gminy Końskowola, a do kaplicy w Woli Osińskiej – wierni z Woli Osińskiej – parafia we wsi Końskowola.

Głównym źródłem uzyskiwania dochodów mieszkańców gminy jest praca w rolnictwie.

Niewiele podmiotów stwarza miejsca pracy poza rolnictwem. Brakuje także miejsc pracy w najbliższych miastach tj. w Puławach, Rykach, czy Dęblinie. Prowadzi to do przeludnienia agrarnego. Nie znalazło ono wyrazu w bezrobociu zarejestrowanym. Według Powszechnego Spisu Rolnego w 1996 roku liczba pracujących wyłącznie i głównie w indywidualnych gospodarstwach rolnych w przeliczeniu na 100 ha użytków rolnych wynosiła 34,7 osób, nie powinna natomiast przekroczyć 20 osób. Stąd szacuje się, że bezrobocie ukryte obejmuje ok 800 osób. Powyższa sytuacja wywiera niekorzystny wpływ na jakość życia mieszkańców gminy. Przyczynia się, bowiem do ich ubożenia.

Problemy zatrudnieniowe może w pewnym stopniu rozwiązać agroturystyka i wszelkie formy rekreacji. Predysponowane są do tego szczególnie miejscowości położone w dolinie Wieprza.

GMINA W LICZBACH:
powierzchnia: 128,7 km²
liczba sołectw: 15

Struktura powierzchni gminy:
użytki rolne: 56,7 %
lasy i zadrzewienia: 36,6 %
pozostałe grunty: 8,5 %